Kimdir?
1888 yılında filistin topraklarında, nablus'ta doğdu. ilk ve orta öğrenimini nablus'ta tamamladı. 1906-1918 yılları arasında osmanlı posta-telgraf işletme-si'nde ve sonra filistin'de bulunan farklı mahalli kuruluşlarda çalıştı. 1932-1937 yılları arasında islami vakıflar idaresi genel müdürlüğüne getirildi. 1946 yılına kadar ingiliz işgali altındaki filistin topraklarının kurtuluşu için birçok siyasi teşekkülde görev aldı. 1933 yılında yafa şehrinde ingiliz kuvvetlerine karşı düzenlenen bir gösteride başından ağır yaralandı. 1936 yılında işgalci ingilizler'e karşı filistin topraklarında başlatılan direnişte aktif rol üstlendi. ancak direnişin kanlı bir şekilde bastırılmasından sonra filistin topraklarından sürüldü. 1937-1939 yılları arasında şam'da oluşturulan filistin direniş hareketi'nin idâri ve mâli sorumluluğunu üstlendi. ancak 5 haziran 1939'da şam'da fransız askeri mahkemesi tarafından filistin direniş hareketini yönlendirdiği ve propaganda yaptığı gerekçesiyle tutuklandı ve 5 yıl hapse mahkûm edildi. derveze'nin şam'daki mahkûmiyet yılları, kendisini düşünsel olarak yenilediği ve derinlemesine kur'an araştırmalarına başladığı yıllar oldu. 52 yaşında iken, 16 ay kaldığı şam zindanlarında kur'an'ı baştan sona ezberledi. ve kur'anî mesajın yeniden nasıl, sosyalleştirileceği hususunda yoğun bir çalışma içine girdi. kur'an'ı, inanç ve amelde temel ve belirleyici bir bilgi kaynağı olarak kavrayıp, islam ümmetini yeniden ihya etmenin, temel dayanağı kılmanın gayreti içine giren derveze, öncelikle yaptığı, kur'an'ın ilk şahit insanı hz. muhammed'in hayatını, yaşadığı çevresini ve kur'an düsturlarını inceleyen kur'an merkezli çalışmalarının akabinde kur'an'ı nüzul sırasına göre tefsir etmeyi tasarlamaya başladı. 1941 yılında suriye, ingiliz işgali altına girince türkiye'ye iltica etmek zorunda kalan derveze, türkiye'de kaldığı 4 yıl boyunca, düşündüğü tefsir projesi için bursa ve istanbul kütüphanelerinden oldukça yararlandı ve "et-tefsirü'l hadîs" adlı eserinin ilk taslaklarını oluşturdu.1945 yılında yasal şartların uygunlaşmağı sonucu suriye'ye geri döndü. 1933 yılında ingiliz işgal kuvvetlerince başından yaralanması sonucunda zaman zaman nükseden işitme rahatsızlığı fazlalaştı ve 1945 yılından itibaren aktif siyaseti bırakıp, kendini ilmî çalışmalara adadı. tefsirinin ilk baskısını 7961-1963 yılları arasında şam'da gerçekleştirdi. işitme özürlü hale geldikten sonra sosyal aktivitelere |de katılamadı. 7 984 yılında şam'da vefat etti. başlıca eserleri: kısa arap ve islam tarihi (2 cilt) 1932, kahire modern türkiye, 1946, beyrut asru'n nebi, 1966 (yöneliş yayinları tarafından 1969'da basıldı; 3. baskısı ekin yayınlan tarafından yapılacak) siretu'r rasul, 1948, kahire kur'an ve yahudiler, 1949, şam kur'an ve kadın, 1951, şam kur'an ve sosyal güven, 1951, sayda kur'an'a ve önceki kitaplara göre israiloğullarının tarihi, 1958, kahire hayat için kur'anî düsturlar, 1960, kahire kur'anü'l mecid, basım tarihi yok, sayda (ekin yayınlan tarafından 1997'de basıldı) filistin trajedisi, 1960, şam filistinlilerin cihadı, 1960, şam ikur'an cevap veriyor, 1980, kahire (yöneliş yayınlan tarafından 1988'de basıldı) allah yolunda cihad, 1984, kahire